Ο κάθε εταίρος που συμμετέχει σε μία εμπορική εταιρεία έχει συγκεκριμένα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα σχετίζονται με τα τρία είδη σχέσεων που αναπτύσσονται εντός της εταιρείας: α) η σχέση εταίρων και εταιρείας, β) εταίρων μεταξύ τους και γ) εταιρείας/εταίρων έναντι των τρίτων προσώπων (των εκτός εταιρείας προσώπων).
Σε αυτά ανήκει πρωτίστως το δικαίωμα λήψης μέρους των κερδών της εταιρείας. Ο εταίρος επενδύει το κεφάλαιό του ακόμα και την προσωπική του εργασία-μόχθο για να υπάρχει ως αντάλλαγμα η συμμετοχή του στα κέρδη της εταιρείας (δικαίωμα λήψης κερδών).
Φυσικά περιουσιακό δικαίωμα του εταίρου είναι και το δικαίωμα συμμετοχής στην ίδια την εταιρεία. Αυτό εκφράζεται ιδίως στην περίπτωση μεταβίβασης του μεριδίου του ή της συμμετοχής του σε άλλο πρόσωπο (δικαίωμα συμμετοχής). Επίσης εμφανίζεται και στις περιπτώσεις εξόδου ή αποκλεισμού του από την εταιρεία, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις αποζημιώνεται για την αξία της συμμετοχής που χάνει.
Τέλος, περιουσιακό δικαίωμα είναι και το δικαίωμα συμμετοχής στο προϊόν της εκκαθάρισης της εταιρείας, δηλαδή της ρευστοποίησης της εταιρικής περιουσίας σε περίπτωση λύσης αυτής και εκκαθάρισής της (δικαίωμα στην εκκαθάριση).
Κάθε εταίρος εμπορικής εταιρείας έχει τα συμμετοχικά ή διοικητικά δικαιώματα
(α) να συμμετέχει στη διαχείριση και εκπροσώπηση της εταιρείας, εφόσον όμως το καταστατικό της εταιρείας ορίζει και αυτόν ως καταστατικό εκπρόσωπο (δικαίωμα διοίκησης)
(β) να ψηφίζει στα εταιρικά όργανα της Συνέλευσης των Εταίρων ή σε άλλα όργανα (π.χ. ΔΣ) (δικαίωμα ψήφου)
(γ) να ασκεί έλεγχο στους διοικούντες την εταιρεία (δικαίωμα ελέγχου)
(δ) να ζητά πληροφορίες κατά τα οριζόμενα στο νόμο και το καταστατικό, αναλόγως του τύπου της εταιρείας (δικαίωμα πληροφόρησης)
(ε) να απευθύνεται στα δικαστήρια προσβάλλοντας τις παράνομες αποφάσεις των εταιρικών οργάνων (δικαίωμα ακύρωσης)
(στ) να ζητά σύγκληση των εταιρικών οργάνων (δικαίωμα σύγκλησης)
(ζ) να αξιώνει αποζημίωση της εταιρείας από παράνομες πράξεις όπου αυτό προβλέπεται (δικαίωμα αποζημίωσης).
Πρωταρχική υποχρέωση ενός εταίρου είναι να καταβάλλει και να παραδώσει την εταιρική του εισφορά στην εμπορική εταιρεία (υποχρέωση εισφοράς).
Μπορεί να προβλέπεται και συμπληρωματική εισφορά, εφόσον όμως το ορίζει και το επιβάλλει το καταστατικό.
Υπάρχει επίσης η υποχρέωση πίστης. Σύμφωνα με αυτήν ο εταίρος υποχρεούται να προωθεί τον εταιρικό σκοπό και να διαφυλάσσει τα συμφέροντα της εταιρίας και των συνεταίρων του. Επίσης έχει υποχρέωση να παραλείπει κάθε δική του ενέργεια που μπορεί να βλάψει τα συμφέροντα της εταιρείας και των συνεταίρων του.
Η θετική επενέργεια αυτής της υποχρέωσης είναι να συμβάλλει στην εκπλήρωση του εταιρικού σκοπού. Η αρνητική επενέργεια είναι να μην ανταγωνίζεται την εταιρεία του με ίδια ή παρόμοια επιχειρηματική δραστηριότητα (ατομική ή μέσω άλλης δικής του εταιρείας), υποχρέωση που ονομάζεται υποχρέωση μη ανταγωνισμού.
Ένας εταίρος μπορεί να μην έχει καμία υποχρέωση και καμία ευθύνη έναντι άλλων προσώπων. Αυτό παρατηρείται στις περιπτώσεις των κεφαλαιουχικών εταιρειών (ΑΕ, ΕΠΕ, ΙΚΕ), καθώς η συμμετοχή και μόνο στις εμπορικές αυτές εταιρείες δεν γεννά καμία προσωπική ευθύνη του εταίρου (εκτός αν έχει προσωπικώς εγγυηθεί για αυτές).
Ο εταίρος μπορεί να έχει προσωπική ευθύνη, αν είναι ομόρρυθμος εταίρος σε ΟΕ ή σε ΕΕ, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις έχει ευθύνη με όλη την περιουσία του για όλα τα χρέη της εταιρείας (κάθε είδους χρέος) έναντι των τρίτων προσώπων.
Επίσης, ένας εταίρος που συμμετέχει στη διοίκηση-εκπροσώπηση μίας εταιρείας (ακόμα και κεφαλαιουχικές, όπως οι ΑΕ, ΙΚΕ, ΕΠΕ) έχει ευθύνη έναντι του Δημοσίου για τα χρέη της εταιρείας. Σε σπάνιες περιπτώσεις ο εταίρος που είναι και διαχειριστής-εκπρόσωπος της εταιρείας έχει προσωπική ευθύνη για παραβιάσεις του νόμου από τις πράξεις ή παραλείψεις της εταιρείας.
Η δικηγορική μας εταιρεία έχει χειριστεί υποθέσεις τέτοιας φύσης, όμως η απλή ανάγνωση του παρόντος δεν παρέχει πλήρη ενημέρωση, η οποία παρέχεται από τους δικηγόρους της εταιρείας μας.
